Słuchaj online
Wielka Wojna była punktem zwrotnym w historii Europy. W jej wyniku upadły wielkie monarchie, na ich gruzach odrodziły albo narodziły się nowe państwa. Na niezależność wybiły się m.in. Polska, Czechosłowacja, kraje bałtyckie i narody bałkańskie. Powstały po konflikcie system międzynarodowy miał być bezpieczny i stabilny, a państwa, które narodziły się po wojnie, miały być jego gwarantem.
Ustalony po wojnie wersalski ład graniczny nie był jednak trwały, istniał bowiem 20 lat. W ocenie ówczesnych przywódców, do czynników, które wpłynęły na nietrwałość powersalskich układów granicznych, zaliczano istnienie państw wielonarodowych. Istotnie, Europa podzielona traktatem pokoju z 1919 r. była skażona grzechem pierworodnym, a jego skutki odczuwano przez cały okres międzywojenny; eskalacja narastających przez lata problemów nastąpiła w czasie II wojny światowej.
W okresie międzywojennym Europa borykała się z licznymi problemami, straciła wtedy światową hegemonię polityczną i gospodarczą. Nie był to także czas stabilnego rozwoju, ponieważ powojenną odbudowę utrudniały słabość gospodarcza zniszczonych przez wojnę krajów i narastające na tym tle napięcia społeczne. Na bazie rozczarowania nową republikańską Europą zaczęły się rozwijać prądy ideowe, które, wykorzystując społeczne lęki i nacjonalistyczne tendencje, z roku na rok prowadziły Kontynent do kolejnego konfliktu.
Ład wersalski nie przetrwał próby czasu, a źródła jego upadku były zróżnicowane i uwarunkowane narodowo. W roku jubileuszu setnej rocznicy kongresu pokoju warto podjąć się naukowej, interdyscyplinarnej dyskusji, która, wykorzystując retrospektywne spojrzenie na ewolucję postanowień konferencji paryskiej w okresie 1919–1939, będzie stanowić inspirację do próby opracowania rozwiązań dla problemów i wyzwań współczesności.
***
Międzynarodowe konferencje naukowe z cyklu „Colloquium Opole”, których pierwsze edycje organizowano jeszcze w latach 70. ubiegłego wieku, co roku gromadzą przedstawicieli nauki, ekspertów i praktyków z Polski, Czech i Niemiec, a także innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej na interdyscyplinarne debaty, których celem jest wyrażenie polsko-niemiecko-czeskiej – śląskiej opinii o aktualnie dyskutowanych w Europie problemach lub dokonanie retrospektywnego spojrzenia na obchodzony w danym roku jubileusz.
Dorobkiem polsko-niemiecko-czeskich debat z cyklu „Colloquium Opole” jest licząca dwadzieścia tomów seria publikacji „Polska – Niemcy – Czechy. Sąsiedztwo w XX i XXI wieku” oraz bogaty katalog gości honorowych, których wykłady rozpoczynały te interdyscyplinarne naukowe sesje.
Organizatorzy tegorocznej edycji „Colloquium Opole” jubileuszowy rok 2019 chcą poszerzyć o retrospektywne spojrzenie na obraz Polski, Czech, Niemiec i Europy sprzed 100 lat i zaprosić do interdyscyplinarnej dyskusji, podczas której motto konferencji będzie dyskutowane w sześciu odsłonach:
- spojrzenia na skutki kongresu pokoju w Wersalu z 1919 r. przez pryzmat zmian, jakie zachodziły wówczas na terenie Europy,
- porównania założeń traktatu pokojowego z 1919 r. z jego realizacją w praktyce oraz percepcją społeczną w krajach Europy Środkowowschodniej,
- przybliżenia kondycji społeczeństw europejskich po 1919 r., ze szczególnym uwzględnieniem problemów związanych z funkcjonowaniem wielonarodowych organizmów państwowych,
- porównania zakresu zmian cywilizacyjnych i kulturowych, jakich doświadczały społeczeństwa Europy Środkowowschodniej w okresie międzywojennym,
- naświetlenia przyczyn i skutków rozwoju tendencji autorytarnych w Europie w okresie międzywojennym z porównawczej perspektywy,
- oceny skuteczności i żywotności postanowień kongresu pokoju w przededniu wybuchu II konfliktu światowego.
Organizatorzy „Colloquium Opole 2019” nakreślone wyżej zagadnienia chcą omówić w ramach problemowo podzielonego programu konferencji, obejmującego:
– sesję inaugurującą obrady,
– 4 sesje tematyczne,
oraz dyskusję panelową, która z jednej strony będzie miała na celu podsumować dwudniowe obrady, z drugiej – wyznaczyć perspektywy omawianego problemu.
