W cieniu kampanii plebiscytowej – rok 1920 na Górnym Śląsku

Obchodziliśmy w tym roku setną rocznicę II powstania śląskiego. Muzeum Czynu Powstańczego w Górze św. Anny pragnie włączyć się w obchody tej okrągłej rocznicy przygotowując wystawę czasową pt. „W cieniu kampanii plebiscytowej –  rok 1920 na Górnym Śląsku”.

Podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, który ustalał porządek w Europie po I wojnie światowej postanawiał o przeprowadzeniu na Górnym Śląsku plebiscytu. Górny Śląsk został przez to wciągnięty w wir ogólnoeuropejskiej rywalizacji wielkich mocarstw o wpływy i znaczenie w „porządkowanej” po Wielkiej Wojnie Europie. Górnoślązacy musieli zdecydować czy chcą w dalszym ciągu żyć w Rzeszy niemieckiej czy w odrodzonej po ponad stu latach Polsce. Rok 1920 stanowił cezurę w tym polsko-niemieckim sporze o Górny Śląsk. W tym roku bowiem weszły w życie postanowienia traktatu wersalskiego.

Wystawa opowiada historię Górnego Śląska w 1920 r. od przybycia na Górny Śląsk Międzysojuszniczej Komisji Rządzącej i Plebiscytowej, która, na mocy postanowień traktatowych, była odpowiedzialna za przeprowadzenie plebiscytu i utrzymanie porządku na obszarze plebiscytowym, poprzez działalność komisariatów plebiscytowych – polskiego i niemieckiego, a na przyczynach, przebiegu i skutkach II powstania skończywszy. Kampania plebiscytowa niemal całkowicie zdominowała życie Górnoślązaków sto lat temu. Walczono na czyny i słowa. Na ulicach górnośląskich miast rozgorzała swoista „wojna plakatowa” i „wojna gazetowa”. Na plakatach i w gazetach jedna i druga strona dyskredytowała przeciwnika. Organizowano również liczne wiece i manifestacje poparcia dla polskiej lub niemieckiej strony. Wsparciem dla działań polskiego i niemieckiego obozu były organizacje konspiracyjne – Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska oraz Kampforganization Oberschlesien. Apogeum tej walki był wybuch II powstania śląskiego w sierpniu 1920 r. Dzięki niemu Polacy wywalczyli likwidację niemieckiej Policji Bezpieczeństwa (Sicherheitspolizei – Sipo) i powołanie w jej miejsce polsko-niemieckiej Policji Plebiscytowej (Abstimmungspolizei – Apo).

Uroczysta inauguracja wystawy nastąpi w dniu 14 października 2020 r. o godz. 12.00 w Muzeum Czynu Powstańczego na Górze św. Anny.