Istotą aktu żalu doskonałego jest stanięcie w prawdzie przed Bogiem. Ważny jest także szczery żal poprzedzony rachunkiem sumienia. Tak akt żalu doskonałego opisuje ks. Tomasz Szczeciński, diecezjalny egzorcysta. W czasie, kiedy nie mamy możliwości udania się do spowiedzi, warto skorzystać z tego aktu.
Zgodnie z Katechizmem Kościoła Katolickiego żalem doskonałym jest żal wypływający z miłości do Boga. Pojednanie w ten sposób jest możliwe w przypadku braku możliwości tradycyjnej spowiedzi.