Słuchaj online
10 lat temu – 19 marca 2013 roku – papież Franciszek zainaugurował swój pontyfikat. Tego dnia odprawił w Watykanie uroczystą mszę świętą, w której uczestniczyło około 200 tysięcy osób.
Pochodzący z Argentyny Jorge Mario Bergoglio został wybrany na Następcę Świętego Piotra kilka dni wcześniej, 13 marca, po rezygnacji Benedykta XVI. Przyjął imię Franciszek na cześć świętego z Asyżu. Ma ono charakter programowy, jego patron jest uosobieniem Kościoła biednych i uciskanych oraz symbolem odrzucenia luksusu przez duchowieństwo.
W czasie inauguracji pontyfikatu Franciszek przywołał swojego patrona, mówiąc, że każdy człowiek musi być odpowiedzialny za świat i opiekować się „całą rzeczywistością stworzoną”. Zaapelował do polityków i ludzi, którzy zajmują odpowiedzialne stanowiska:
Tłumaczenie:
Bądźmy opiekunami stworzenia, Bożego planu wypisanego w naturze, opiekunami bliźniego, środowiska. Nie pozwólmy, by znaki zniszczenia i śmierci towarzyszyły naszemu światu.
Franciszek jest 266. biskupem Rzymu w historii Kościoła, pierwszym jezuitą, a także od prawie 200 lat pierwszym zakonnikiem na tronie św. Piotra. Jest też pierwszym papieżem spoza Europy od trzynastu wieków i pierwszym pochodzącym z Ameryki Łacińskiej. W grudniu ubiegłego roku skończył 86 lat.
W czasie konklawe, które wybrało go na Stolicę Piotrową, 13 marca 2013 roku o 19.06 nad Kaplicą Sykstyńską w Watykanie ukazał się biały dym. Godzinę później kardynał Jean-Louis Tauran oznajmił, że Kościół katolicki ma nowego papieża:
Tłumaczenie:
Mamy papieża. Najczcigodniejszego i Najprzewielebniejszego Jorge Mario, Kardynała Świętego Rzymskiego Kościoła, Bergoglio, który przybrał imię Franciszek.
Nowy biskup Rzymu ukazał się na balkonie Bazyliki Watykańskiej. Tysiące ludzi zebranych na placu św. Piotra, a miliony za pośrednictwem mediów, powitał pozdrowieniem „Buona sera” – „Dobry wieczór”. Zwracając się do wiernych, papież Franciszek powiedział:
Tłumaczenie:
Wiecie, że obowiązkiem konklawe jest wybranie biskupa Rzymu. Wydaje się, że moi bracia kardynałowie wybrali go prawie z końca świata. Dziękuję Wam za powitanie.
Dotychczasowy bilans pontyfikatu Franciszka to 40 podróży zagranicznych, trzy encykliki – „Światło wiary”, „Pochwalony bądź” oraz „Wszyscy bracia” – a także pięć adhortacji apostolskich oraz liczne orędzia z okazji różnych światowych dni, jak Dzień Pokoju, Młodzieży czy Środków Społecznego Przekazu, a także wiele innych dokumentów.
W 10. rocznicę wyboru na papieża, 13 marca, Franciszek powiedział, że w prezencie chciałby otrzymać pokój na świecie. Wyjawił, że najsmutniejszym dla niego wydarzeniem pontyfikatu była wizyta na cmentarzu w Redipuglia we Włoszech, gdzie pochowano około stu tysięcy poległych w czasie pierwszej wojny światowej. Powiedział, że cierpi, widząc zabitych żołnierzy na wojnie w Ukrainie, Rosjan i Ukraińców, którzy nie wrócą do domu. Mówiąc, że w prezencie chciałby otrzymać pokój, wymienił swoje życzenia dla świata, Kościoła i ludzkości:
Papież angażuje się w działania na rzecz pokoju na świecie, jednak od początku wojny na Ukrainie jego słowa niejednokrotnie wywoływały kontrowersje. W maju ubiegłego (2022) roku w wywiadzie dla włoskiego dziennika „Corriere della Sera”, uznał, że jedną z przyczyn agresji Kremla na Ukrainę mogło być „szczekanie NATO pod drzwiami Rosji”. Latem powiedział, że wojna na Ukrainie była „w jakiś sposób sprowokowana”. W listopadzie ocenił, że to nie naród rosyjski, do którego ma szacunek, prowadzi wojnę, a „żołnierze, najemnicy”. Także w innych wypowiedziach na temat Ukrainy papież nie odniósł się bezpośrednio do Rosji i Władimira Putina jako sprawców wojny. W związku z tym pojawiają się krytyczne głosy, że papież, jako głowa Kościoła katolickiego, nie wyraża jasno sprzeciwu wobec agresora, jakim jest Rosja.
W październiku ubiegłego roku Franciszek po raz pierwszy od wybuchu wojny zaapelował do Putina o przerwanie spirali przemocy i śmierci na Ukrainie. Mówił, że jest wstrząśnięty sytuacją w tym kraju, wymienił Buczę i Mariupol, gdzie Rosjanie dopuścili się zbrodni wojennych:
W czasie listopadowej (2022) wizyty w Bahrajnie, która była jego 39. podróżą zagraniczną, Franciszek podkreślił, że zaangażowanie na rzecz pokoju jest dziś potrzebne jak nigdy przedtem, bo wszystkim zagrażają konflikty, rywalizacja, ekstremizmy i imperializm, które prowadzą do wojny. A działania wojenne – mówił papież – niosą śmierć i zabijają nadzieję. Ujawniają także najgorsze ludzkie cechy – egoizm, przemoc i kłamstwo, bo wojna oznacza także śmierć prawdy:
Od początku pontyfikatu Franciszka ważnym tematem w jego nauczaniu społecznym są uchodźcy i migranci. Swoją pierwszą podróż jako papież odbył w lipcu 2013 roku na włoską wyspę Lampedusa, na którą przedostały się tysiące uchodźców z Afryki. W 2021 roku po raz drugi odwiedził Lesbos – grecką wyspę, która stała się jednym z symboli kryzysu migracyjnego.
W czasie spotkania z migrantami i uchodźcami Franciszek przekonywał, że odtrącając biednych, odrzucamy też pokój:
Tłumaczenie:
Złudne jest myślenie, że wystarczy się zabezpieczyć, broniąc się przed najsłabszymi. Nie można odwracać się plecami do rzeczywistości. Trzeba skończyć z ciągłym przerzucaniem na innych odpowiedzialności za migrację, tak jakby nikogo ona nie obchodziła i była tylko bezużytecznym ciężarem, który ktoś musi dźwigać.
Franciszek sprzeciwia się niepohamowanemu liberalizmowi gospodarczemu, o którym mówi, że prowadzi do „ekonomii wykluczenia”. Wzywa do stworzenia rozwiązań systemowych w skali całego globu, prowadzących do zorganizowania takiego systemu gospodarczego, którego celem nie byłaby jedynie maksymalizacja zysku, ale wrażliwość na potrzeby społeczne i integralny rozwój każdego człowieka.
W homilii wygłoszonej w listopadzie 2022 roku w Światowym Dniu Ubogich papież znów podkreślał, że to ludzie ubodzy najdotkliwiej odczuwają kryzysy współczesnego świata:
Tłumaczenie:
Także dziś, o wiele bardziej niż wczoraj, jakże wiele braci i sióstr, ciężko doświadczonych i zrozpaczonych, migruje w poszukiwaniu nadziei, a wiele osób żyje w niepewności z powodu braku zatrudnienia lub niesprawiedliwych i niegodnych warunków pracy. I także dzisiaj ubodzy są najbardziej dotknięci przez każdy kryzys.
Franciszek przyjął strategię oczyszczenia Kościoła z plagi przestępstw seksualnych, niejednokrotnie podkreślając, że w centrum zainteresowania Kościoła muszą znaleźć się ofiary tych przestępstw. Zapowiedział, że nie skorzysta nigdy z prawa łaski w stosunku do duchownych, którzy dopuścili się seksualnego wykorzystania nieletnich.
W październiku 2021 roku papież przeprosił za nadużycia seksualne we francuskim Kościele katolickim. Z opublikowanego raportu wynika, że od 1950 roku ofiarą francuskich duchownych padło ponad 200 tysięcy dzieci:
W lipcu ubiegłego (2022) roku, w czasie pokutnej pielgrzymki do Kanady, papież Franciszek wyraził ból i żal za zło, które wyrządzili chrześcijanie ludom pierwotnym tego kraju. Podczas przemówienia w kanadyjskim Quebecu prosił o przebaczenie za politykę asymilacji, w tym system szkół rezydencjalnych, który zniszczył wiele rdzennych rodzin, podkopując ich język, kulturę i wizję świata:
Tłumaczenie:
W ten godny pożałowania system, promowany przez ówczesne władze państwowe, który oddzielił wiele dzieci od ich rodzin, były zaangażowane różne lokalne instytucje katolickie. Wyrażam z tego powodu wstyd i żal, wspólnie z biskupami tego kraju ponawiam prośbę o przebaczenie za zło popełnione przez tak wielu chrześcijan wobec ludów rdzennych.
Ważne miejsce w nauczaniu Franciszka zajmuje Boże Miłosierdzie, którego, jak mówi, świat dziś szczególnie potrzebuje. Rok 2016 papież ogłosił Nadzwyczajnym Rokiem Świętym Miłosierdzia. W Krakowie odbyły się wówczas Światowe Dni Młodzieży. Franciszek wraz z młodzieżą przeszedł przez Bramę Miłosierdzia w krakowskich Łagiewnikach.
Papież jest obrońcą katolickiego nauczania w zakresie bioetyki, sprzeciwia się eutanazji oraz metodzie in vitro.
Zanim objął Stolicę Apostolską, Franciszek był metropolitą Buenos Aires i prymasem Argentyny. Uczestniczył w wielu ważnych wydarzeniach Kościoła. Brał udział w sesjach Światowego Synodu Biskupów w Watykanie, w tym – specjalnej, poświęconej Kościołowi w Ameryce w 1997 roku. W 2001 Jan Paweł II wyniósł go do godności kardynalskiej. W latach 2005-2011 pełnił funkcję przewodniczącego Konferencji Episkopatu Argentyny. Kardynał Bergoglio był wymieniany w gronie tzw. papabile, potencjalnych kandydatów do następstwa po zmarłym w 2005 roku papieżu Polaku.
/IAR/
