Słuchaj online
10 lat temu, 23 stycznia 2013 roku, zmarł kardynał Józef Glemp, prymas Polski w latach 1981-2009. Kawaler Orderu Orła Białego. Miał 83 lata.
Kierował Kościołem w Polsce w trudnych czasach – podczas stanu wojennego, przemian społeczno-ustrojowych w 1989 roku oraz w okresie integracji z Unią Europejską. Od 1981 do 2004 pełnił też funkcję przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski. Wcześniej przez wiele lat był osobistym sekretarzem kardynała Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia.
Dewizą kardynała Józefa Glempa była sentencja: „Przez sprawiedliwość ku miłości”. Duchowny wielokrotnie podkreślał, że Kościół jest przede wszystkim strażnikiem tych wartości, a on jako kapłan stara się wcielać w życie zasady Soboru Watykańskiego II.
Biskup Glemp został arcybiskupem metropolitą warszawskim i gnieźnieńskim 7 lipca 1981 roku, co wiązało się z przyznaniem godności prymasa Polski. Funkcję tę objął po śmierci Prymasa Tysiąclecia, który zmarł 28 maja.
Podczas ingresu do bazyliki prymasowskiej w Gnieźnie kardynał Glemp powiedział: „Przychodzę w duchu wielkiego kardynała Wyszyńskiego. Trudno mi nazwać się jego następcą, bo był mi bliski, był dla mnie ojcem, uczyłem się od niego wielu rzeczy”.
Prymas Józef Glemp często podkreślał, że w pracy duszpasterskiej spotykał się z wielką życzliwością duchownych i wiernych:
Gdy 13 grudnia 1981 roku komunistyczne władze wprowadziły w Polsce stan wojenny, prymas Józef Glemp w kazaniach apelował „o spokój, o zaniechanie gwałtów, o zażegnanie bratobójczych walk”. Po latach wspominając swoją postawę, kardynał mówił, że wiele osób oczekujących radykalnych działań, było zawiedzionych jego wyważonym stanowiskiem:
Po latach prymas Józef Glemp mówił też o sytuacji w Polsce przed wprowadzeniem stanu wojennego. Jego zdaniem, wszystkie scenariusze były wówczas możliwe, choć najmniej prawdopodobne wydawało mu się wkroczenie wojsk radzieckich do naszego kraju:
O trudnych czasach, doniosłej roli i decyzjach jakie podejmował prymas Glemp, mówił metropolita warszawski kardynał Kazimierz Nycz podczas mszy świętej, odprawionej w 6. rocznicę śmierci kardynała, w 2019 roku.
„Prymas Józef Glemp z wielką godnością służył wszystkim sprawom publicznym, dla których był mediatorem” – podkreślił metropolita warszawski:
Szczególna rola przypadła prymasowi Glempowi także w 1989 roku, gdy w Polsce nastąpiła transformacja ustrojowa, i potem, gdy nasz kraj został członkiem Unii Europejskiej.
W jednym z wywiadów kardynał Glemp mówił, że przemiany społeczno-polityczne pociągają za sobą zmianę postaw moralnych, na co Kościół jest bardzo wrażliwy:
Podczas obchodów Święta Czynu Chłopskiego w 2002 roku, prymas Polski Józef Glemp nawoływał do docenienia tych, którzy swój naród żywią i bronią:
Kardynał Józef Glemp poświęcił się budowie Świątyni Opatrzności Bożej w Wilanowie. To właśnie on w 1989 roku wystąpił z inicjatywą wzniesienia kościoła jako realizacji idei przodków.
Podczas wmurowywania kamienia węgielnego pod świątynię w 1999 roku, prymas powiedział, że XVIII wiek – kiedy podjęto decyzję o budowie – był okresem wielkich przemian w Europie. Podkreślił, że moment, w którym rusza budowa świątyni, to także czas zmian porządku obecnego świata, czyli jednoczenia się Europy:
W grudniu 2009 roku prymas Józef Glemp został uhonorowany przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Orderem Orła Białego. Dziękując za wyróżnienie, podkreślił, że dzieli ten zaszczyt z wieloma innymi osobami:
Przez wiele lat kardynał Józef Glemp był opiekunem polskiej emigracji. Jako prymas towarzyszył Janowi Pawłowi II podczas jego pielgrzymek do Polski oraz w czasie kilku pielgrzymek zagranicznych, między innymi w Hiszpanii, we Francji, w Austrii, na Litwie, na Słowacji i w Ukrainie.
W trosce o nową ewangelizację w 1990 roku prymas Glemp erygował Archidiecezjalne Seminarium Misyjne „Redemptoris Mater” w Warszawie, jako piąte tego typu w świecie, o międzynarodowym charakterze.
Kardynał Józef Glemp zmarł 23 stycznia 2013 roku, po długich zmaganiach z chorobą nowotworową. Podczas Mszy pogrzebowej 28 stycznia w archikatedrze św. Jana Chrzciciela, kardynał Stanisław Dziwisz podkreślił, że kardynał Glemp był prymasem wielkich przełomów.
„Wykazał się wielkim opanowaniem i życiową mądrością w obliczu skrajnych podziałów politycznych” – powiedział ówczesny metropolita krakowski.
Kardynał Józef Glemp został pochowany w Krypcie Arcybiskupów Warszawskich w podziemiach archikatedry św. Jana Chrzciciela.
/IAR/
