Słuchaj online
Metropolita krakowski w latach 1911-1951 i mąż stanu, jeden z „ojców” niepodległości Polski. Z pochodzenia arystokrata, nazywany jest Księciem Niezłomnym, ze względu na nieugiętą postawę w okresie zaborów, wobec niemieckiego okupanta w czasie II wojny światowej, i później w stosunku do komunistycznych władz. Dyplomata i prawnik, na początku XX wieku, decyzją papieża Piusa X, był nieformalnym ambasadorem spraw polskich przy Stolicy Apostolskiej. Doradzał w kwestiach Kościoła pod zaborami, interweniował między innymi w sprawie strajku dzieci polskich we Wrześni. Podczas I wojny światowej, już jako biskup krakowski, w 1914 roku założył Książęco-Biskupi Komitet Pomocy dla Dotkniętych Klęską Wojny. Niósł on pomoc Polakom w Galicji i Królestwie Kongresowym. Jego pracownicy zaszczepili ponad 2 miliony osób przeciwko ospie i tyfusowi, a dzięki akcji rozdawania żywności, uchronili od śmierci głodowej tysiące ludzi. O znaczeniu Komitetu i roli biskupa Sapiehy w budowaniu niepodległości, mówił w Polskim Radiu (2017) ksiądz profesor Józef Marecki:
Dzięki staraniom Adama Sapiehy, papież Benedykt XV skierował do polskich biskupów życzliwe słowa, wskutek tego mogli oni wystąpić z odezwą do świata o pomoc materialną i moralną dla Polski zniszczonej przez działania wojenne. 21 listopada 1915 roku w całym chrześcijańskim świecie została przeprowadzona kwesta na rzecz narodu polskiego. Działalność charytatywna, a także troska o Kościół i bliźniego, stanowiły charakterystyczny rys posługi najpierw biskupa – potem – kardynała Sapiehy. Powołał krakowską Caritas, zorganizował dwa synody diecezjalne, dbał o zakony, księży i nowe powołania. Był ojcem duchowym Karola Wojtyły, któremu w 1946 roku udzielił święceń kapłańskich.
Papież Jan Paweł II wspominał kardynała Sapiehę podczas wizyty w Polsce w 1999 roku:
Podczas spotkania z młodzieżą przy Franciszkańskiej 3 w Krakowie w 1999 roku, Jan Paweł II mówił o kardynale Sapiesze jako o bliskiej mu osobie.
Podczas II wojny światowej Adam Sapieha interweniował u generalnego gubernatora okupowanych ziem polskich Hansa Franka w sprawie zbrodni niemieckich w Polsce, a także pisał memoriały informujące papieża Piusa XII o sytuacji okupowanej Polski. Wspierał Radę Główną Opiekuńczą, bronił Żydów i wstawiał się za aresztowanymi duchownymi.
Biskup Sapieha prezentował nieugiętą postawę wobec przeciwności, pozostając przy tym skromnym i prostym człowiekiem. W audycji Polskiego Radia „Książę niezłomny” z 2002 roku mówił świadek z okresu okupacji:
W czerwcu 1945 roku, gdy prymas August Hlond znajdował się na uchodźstwie, arcybiskup Adam Sapieha zwołał pierwsze po wojnie zebranie Episkopatu Polski. Potem, już jako kardynał, po zerwaniu przez polski rząd konkordatu z Watykanem, brał w udział w rozmowach ze Stolicą Apostolską. Pisał listy do prezydenta Bolesława Bieruta, sprzeciwiając się szykanowaniu Kościoła w Polsce. Zmarł 23 lipca 1951 roku. Miał 84 lata. Został pochowany w katedrze wawelskiej, w krypcie pod Konfesją Świętego Stanisława. Jego pogrzeb pod przewodnictwem prymasa Stefana Wyszyńskiego był manifestacją pamięci i wdzięczności wiernych oraz duchowieństwa. /IAR/
Fot. ipn.gov.pl
