81 lat temu, 27 września 1939 roku, w Warszawie utworzono Szare Szeregi – Związek Harcerstwa Polskiego działający w konspiracji. Pod tą nazwą ZHP funkcjonował w podziemiu prawie do końca II wojny światowej.
Szare Szeregi były najliczniejszą młodzieżową organizacją konspiracyjną, która w połowie 1944 roku zrzeszała ponad 15 tysięcy osób, w tym około 7 tysięcy harcerek. Poza stolicą organizacja działała między innymi w: Radomiu, Gdyni, Krakowie i na Śląsku. Współpracowała z Delegaturą Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj oraz Komendą Główną Armii Krajowej.
Struktura organizacji dzieliła się na trzy grupy wiekowe – wyjaśniał po latach w Radiu Wolna Europa naczelnik Szarych Szeregów Stanisław Broniewski pseudonim „Orsza”:
Do zadań starszych harcerzy ze Szkół Bojowych należał głównie mały sabotaż, czyli działania mające wzmocnić psychicznie Polaków, między innymi: ściąganie hitlerowskich flag, malowanie na murach napisów ośmieszających Niemców, rysowanie znaku Polski Walczącej.
Tylko najstarsi członkowie Szarych Szeregów z Grup Szturmowych byli dopuszczeni do walki z bronią w ręku. Jedną z najgłośniejszych przeprowadzonych przez nich operacji była akcja pod Arsenałem, w której z rąk gestapo odbici zostali polscy więźniowie, w tym Jan Bytnar „Rudy”. /IAR/