Wspomnienie liturgiczne błogosławionej Matki Elżbiety Róży Czackiej

19 maja przypada wspomnienie liturgiczne błogosławionej Matki Elżbiety Róży Czackiej, założycielki Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi oraz Zakładu dla Niewidomych w Laskach. W wieku 22 lat straciła wzrok. Dzięki silnej wierze i mocnemu charakterowi, młoda dziewczyna pochodząca z hrabiowskiego rodu nie załamała się, a utratę wzroku potraktowała jako wyzwanie, by zająć się pomocą dla niewidomych.

W 1910 roku założyła w Warszawie pierwszy dom dla niewidomych dziewcząt, z którego potem powstało Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi. W 1917 roku przywdziała habit, złożyła śluby wieczyste i przyjęła imię zakonne Elżbieta. Rok później założyła Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża. W 1922 roku powstała instytucja centralna towarzystwa – Zakład dla Niewidomych w Laskach – gdzie do dziś są oni przygotowywani do samodzielnego życia. Tak zrodziło się Dzieło Lasek.

Matka Elżbieta zmarła 15 maja 1961 roku, w opinii świętości. Miała 84 lata. Została pochowana na cmentarzu w Laskach. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył prymas Stefan Wyszyński. Powiedział wówczas o niej „niewidoma Matka niewidomych”.

Proces beatyfikacyjny Matki Czackiej rozpoczął się w 1987 roku. Beatyfikacja odbyła się 12 września 2021 roku w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie wraz z beatyfikacją Czcigodnego Sługi Bożego kardynała Stefana Wyszyńskiego, a przewodniczył jej legat papieski kardynał Marcello Semeraro, prefekt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych. Wysłannik papieski odczytał list papieża Franciszka o wyniesieniu na ołtarze nowych błogosławionych. W tłumaczeniu na język polski list odczytał biskup pomocniczy warszawski Michał Janocha:

Matka Róża Czacka była twórczynią szkół i warsztatów dla osób niewidomych, dawała im wykształcenie i przygotowywała do samodzielnego życia. Wychowała wielu wybitnych niewidomych i otworzyła drogę do pełnego rozwoju tysiącom niewidomych dzieci.
„Matka Elżbieta pragnęła służyć wszystkim ludziom” – podkreślała w 2020 roku przełożona generalna Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża siostra Judyta Olechowska z Lasek:

Matka Elżbieta była otwarta na ludzi, także tych, którzy inaczej myślą, ponieważ uważała, że wszyscy są dziećmi Bożymi, ludźmi potrzebującymi. Cechowała ją wielka cierpliwość, dobroduszność, modliła się za wszystkich. Według wspomnień sióstr franciszkanek, gdy przychodziły do niej osoby skłócone, potrafiła wysłuchać każdego, a potem wzywała do zgody. Była wymagająca wobec innych, ale przede wszystkim wymagała od siebie.
W audycji Marzanny de Latour z 1997 roku znalazło się nagranie pochodzące z archiwum sióstr w Laskach, na którym matka Elżbieta Róża Czacka składa życzenia swoim najbliższym:

Rodzice Róży Czackiej przywiązywali ogromną wagę do wykształcenia swoich dzieci. Od dzieciństwa motywowali je do zdobywania rzetelnej wiedzy. „Róża Czacka była otwarta na wszelkie dziedziny nauki, fascynowały ją nowatorskie rozwiązania i pionierskie metody” – mówił w 1997 roku jej biograf Michał Żółtowski (zm. 2009):

Róża Maria Czacka urodziła się 22 października 1876 roku w Białej Cerkwi (obecna Ukraina). Była szóstym z siedmiorga dzieci Zofii z domu Ledóchowskiej i hrabiego Feliksa Czackiego. Gdy miała 22 lata, straciła wzrok i wtedy podjęła decyzję, że będzie pomagać niewidomym.

Matka Róża Czacka przyjaźniła się z księdzem Stefanem Wyszyńskim. Byli związani ze sobą przez podobieństwo duchowości. Łączyła ich nie tylko współpraca, ale także szczególna miłość do Trójcy Świętej i kult Matki Bożej. Od lipca 1940 roku ksiądz Wyszyński był kapelanem niewidomych dzieci oraz sióstr franciszkanek, najpierw w Żułowie i w Kozłówce, gdzie siostry przeniosły się czasowo, potem w Laskach. Był spowiednikiem Matki Czackiej. Po objęciu posługi arcybiskupa lubelskiego, a następnie prymasa Polski, pisał do niej listy. Zachowana korespondencja pokazuje, jak bardzo wspierali się modlitwą, radą i przyjaźnią.

W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku matka Czacka została ciężko ranna podczas jednego z bombardowań Warszawy. Siostry franciszkanki angażowały się w działania wojenne – kopały rowy wokół stolicy, wspierały okolicznych mieszkańców, opatrywały rannych.

Dzieło Matki Elżbiety Róży Czackiej to nieocenione wsparcie i pomoc dla ludzi niewidzących, ale także ogromny wkład w kształtowanie właściwych postaw moralnych i społecznych.
Do dziś działający nieprzerwanie ośrodek w Laskach wykształcił ponad 3 500 niewidomych i słabowidzących osób. Oprócz osób niewidomych, pomoc otrzymują tu także osoby niedowidzące, słabowidzące i mające inne niepełnosprawności. Każdy wychowanek jest otaczany wszechstronną opieką: od edukacyjnej, po wychowawczą, rehabilitacyjną i religijną. Towarzystwo ma swoje placówki szkolno-wychowawcze również w Rabce-Zdroju i Gdańsku-Sobieszewie. Prowadzi także domy opieki.

/IAR/