Słuchaj online
44 proc. Polaków zdecydowanie poparło przynajmniej jedną nieprawdziwą informację o tematyce zdrowotnej – pokazało badanie GfK przeprowadzone w ubiegłym roku dla Fundacji Digital Poland. Obszar zdrowia jest jednym z najczęściej wykorzystywanych motywów w fake newsach. Zjawisko to mocno przybrało na sile zwłaszcza w pandemii COVID-19 i wciąż jest obecne, a walka z nim jest bardzo trudna, ponieważ nieprawdziwe informacje w internecie – podobnie jak wirusy – szybko i łatwo się rozprzestrzeniają. Z serwisów fact-checkingowych do weryfikowania informacji korzysta tylko ok. 5 proc. Polaków. Co istotne, na pseudonaukowe teorie i fake newsy bardziej podatni są ludzie młodzi, ufający mediom społecznościowym, którzy nie są w stanie samodzielnie odróżnić, co jest prawdą, a co fałszem – mówi w rozmowie z agencją informacyjną Newseria, prof. dr hab. n med. Jarosław Pinkas, konsultant krajowy w dziedzinie zdrowia publicznego.
Jak wskazuje Jarosław Pinkas, zjawisko medycznych fake newsów mocno przybrało na sile zwłaszcza w pandemii COVID-19, kiedy internet zalała fala nieprawdziwych informacji dotyczących koronawirusa. SARS-CoV-2 stał się pożywką zarówno dla internetowych trolli, jak i cyberprzestępców, którzy próbowali wykorzystać sytuację na swoją korzyść. Eksperci nadali nawet temu specjalną nazwę: infodemia, czyli dezinformacja w czasie pandemii, ponieważ zarówno fałszywe treści, jak i COVID-19 miały jeden wspólny mianownik: błyskawicznie się rozprzestrzeniały.
Badania opublikowane w 2018 roku przez naukowców z Massachusetts Institute of Technology (MIT), udowodniły, że aby dotrzeć do 1,5 tys. osób na Twitterze, fake news potrzebuje średnio sześć razy mniej czasu niż prawdziwa informacja i ma średnio 70 proc. więcej szans na bycie retweetowanym. Wynika to m.in. z tego, że fake newsy są tak konstruowane, żeby wykorzystywać ludzkie słabości i błędy poznawcze. Często są też bardziej atrakcyjne niż prawdziwe informacje – ich twórcy używają emocjonalnych form przekazu, odwołując się m.in. do strachu czy niechęci. Tym, co nadaje fake newsom wręcz wirusowego charakteru i zwiększa tempo rozprzestrzeniania się jest również wysokie prawdopodobieństwo prawdy.
